De regels van het grondverzet: wat met bodem- materialen?
09/09/2022
Uitgelegd door Johan Duyck, onze externe milieucoördinator
Bodem of bouwstof?
Wanneer bodemmaterialen voldoen aan alle eisen kunnen we ze op de werf zelf (binnen de kadastrale werkzone) of elders (buiten de kadastrale werkzone) hergebruiken als ’ bodem’ of ‘bouwstof’. Onder gebruik als bodem verstaan we oa. het opvullen van bouwputten, nivelleren en ophogen van terreinen.
Het gebruik als ‘bouwstof’ of bouwkundig bodemgebruik wordt omschreven als “niet-vormvast gebruik van bodemmaterialen in een waterwerk, dijklichaam, wegenbouwkundig werk, bouwwerk en elk ander niet-vormvast gebruik van bodemmaterialen waarin een duidelijk onderscheid bestaat tussen de functie van de bodemmaterialen en de functie van de onderliggende of omringende bodem”.
Afhankelijk van de grondsoort kan de uitgegraven bodem bouwtechnisch verbeterd worden door het toevoegen van bv. kalk en cement. Denk bv. aan het gebruik van Bekasol ( https://www.glk.be/blog/bekasol-ons-eigen-merk-van-verbeterde-gronden) als fundering van verharde wegen, opritten, parkings, vloerplaten, voor de aanleg van geluidswallen en taluds, aanvulling van rioolsleuven enz.
Het gebruik van bodemmaterialen in een vormvast product is “het gebruik van bodemmaterialen als grondstof in een product dat vormvast is gemaakt door middel van bindmiddelen of thermische processen”. Zoals bijvoorbeeld het gebruik van zandgrond in beton- en cementproducten of klei-/leemgrond voor keramische producten.
Wanneer bodemmaterialen verontreinigd zijn worden deze gereinigd of gestort.
Aan welke eisen dienen bodemmaterialen te voldoen voor hergebruik?
1. Fysische verontreiniging
Willen we de bodemmaterialen binnen de kadastrale werkzone hergebruiken dan dient:
- het gehalte aan bodemvreemde materialen (plastic, metaal, afval…) kleiner te zijn dan 1%;
- het gehalte aan stenen (bakstenen, betonbrokken, steenachtige materialen…) kleiner te zijn dan 25%.
Diezelfde eisen gelden ook voor het bouwkundig bodemgebruik buiten de kadastrale werkzone.
Voor het gebruik van bodemmaterialen als bodem buiten de kadastrale werkzone gelden strengere regels, en moet:
- het gehalte aan bodemvreemde materialen (plastic, metaal, afval …) en steenachtige materialen (sintels, assen, glas …) samen kleiner zijn dan 1%;
- het gehalte aan bakstenen en betonbrokken kleiner zijn dan 5%;
- de afmetingen van de bakstenen en betonbrokken kleiner zijn dan 50 mm.
De fysische verontreiniging van bodemmaterialen kunnen we eenvoudig visueel inschatten of in geval van twijfel kan dit bepaald worden door een erkend labo. Indien een partij bodemmaterialen te veel bodemvreemde materialen bevat zoals puin, hout, plastiek enz. wordt deze afgezeefd alvorens de grond te hergebruiken.
2. Milieuhygiënische verontreiniging
Door middel van een representatieve staalname en analyse in een erkend labo bepaalt de erkende bodemsaneringsdeskundige de milieuhygiënische kwaliteit van bodemmaterialen. De gemeten concentraties worden afgetoetst aan een hele reeks van normen en geïnterpreteerd. Vervolgens wordt een 3-delige code (XYZ) toegekend. Aan de hand van deze 3-delige code weten we waar en in welke toepassing we de bodemmaterialen kunnen hergebruiken.
Het 1e cijfer van de code (X), bepaalt de mogelijkheden voor het gebruik van de bodemmaterialen als bodem buiten de kadastrale werkzone;
Het 2e cijfer van de code (Y), bepaalt de mogelijkheden voor het gebruik binnen de kadastrale werkzone (als bodem of ‘bouwstof’);
Het 3e cijfer van de code (Z) bepaalt de mogelijkheden voor het gebruik buiten de kadastrale werkzone als ‘bouwstof’.
Schema 3-delige code:
| Cijfer | Bodem buiten KWZ (X) | Bodem, bouwkundig bodemgebruik* of in een vormvast product binnen KWZ (Y) | Bouwkundig bodemgebruik/vormvast product* |
|---|---|---|---|
| 0 | onbekend | onbekend | onbekend |
| 1 | (vrij gebruik) | vrij gebruik | vrij gebruik in een bouwkundige of vormvaste toepassing |
| 2 | vrij gebruik | mits toepassing Codes van Goede Praktijk | |
| 3 | gebruik I tem V mits studie ontvangende grond | ||
| 4 | gebruik III tem V mits studie ontvangende grond | ||
| 5 | gebruik IV tem V mits studie ontvangende grond | ||
| 6 | |||
| 7 | gebruik V mits studie ontvangende grond | ||
| 8 | |||
| 9 | geen gebruik mogelijk | geen gebruik mogelijk | geen gebruik mogelijk |
Als voorbeeld:
- Code ‘211’: de bodemmaterialen kunnen overal hergebruikt worden. Zowel binnen als buiten de kadastrale werkzone, hetzij als bodem of als bouwstof.
- Code ‘411’ kan als volgt hergebruikt worden:
- Als bodem buiten de kadastrale werkzone in bestemmingstypes III (woongebied); IV (recreatiegebied) en V (Industriegebied) op voorwaarde dat er een studie is gebeurd van het ontvangende terrein waarbij wordt aangetoond dat er geen nieuwe verontreiniging wordt veroorzaakt;
- Binnen de kadastrale werkzone (als bodem of ‘bouwstof’);
- Als bouwstof buiten de kadastrale werkzone.
- Code ‘999’ is dermate verontreinigd waardoor hergebruik niet meer mogelijk is en deze bijgevolg gereinigd of gestort dient te worden indien niet reinigbaar.
Ben je op zoek naar een opslagplaats of herbestemming voor uitgegraven gronden? Of een partner voor de verwerking van je bouwafval?
Mail ons op info@glkrecycling.be of bel ons op het nummer +32 9 383 65 36.
We staan je graag bij met onze expertise!